Flaschenteufel – diabeł tkwi w butelce

Literatura i gra, a obie dobre.

Co jest niezwykłego w tej karciance czerpiącej ze znanego przecież z dziesiątek innych gier mechanizmu zbierania lew, że zdobyła w Niemczech tyle pozytywnych recenzji i sporą gromadkę fanów? Niezwykłe jest to, że Cornett w bardzo udany sposób wywiódł proste i świetnie funkcjonujące zasady gry wprost z dzieła literackiego, dołączonego zresztą w osobnej broszurze do pudełka. W noweli R. L. Stevensona The Bottle Imp, w niemieckim przekładzie znanej pod tytułem Flaschenkobold, który to tytuł Cornett na potrzeby swojej gry przejął w formie lekko zmienionej właśnie jako Flaschenteufel, przewija się motyw magicznej butelki zamieszkanej przez kobolda. Kobold ów potrafi spełnić wszystkie życzenia właściciela butelki, nie umie tylko przedłużyć mu życia. Właściciel artefaktu musi się więc strzec i odsprzedać butelkę przed swoją śmiercią, inaczej grożą mu wieczne męki w ogniu piekielnym. W sumie ta cała rzecz z diabelską flaszką byłaby całkiem przyjemna dla kolejnych jej właścicieli, gdyby nie mały kruczek. Kto chciałby bowiem odsprzedać butelkę, musi ją oddać po cenie niższej niż cena, po której ją nabył. W ten sposób dochodzimy w historyjce do dramatycznego momentu, gdy cena butelki oscyluje w okolicach 2 centów i wiadome jest, że następny kupiec musiałby być ostatnim frajerem, albo jeszcze lepiej: pijanym w sztok ostatnim frajerem. W grze bywa wcale nie mniej dramatycznie.

Diabeł w butelce. Butelka w pudełku. Pudełko z grą. Flaschenteufel.

Z niewielkiego pudełka wyjmiemy m.in. wspomnianą już broszurkę z nowelą Stevensona w języku angielskim i niemieckim, instrukcję – także dwujęzyczną i talię ozdobionych rysunkami lub cytatami z noweli 36 kart, po 12 w kolorach żółtym, czerwonym i niebieskim. W kartach mamy wartości od 1 do 37 poza 19. Karty talii posiadają poza tym różne wartości punktowe, oznaczone na brzegach każdej karty za pomocą kropek. Karty talii tasujemy i rozdajemy wszystkie pomiędzy graczy. Karta z 19 to karta poza talią i zarazem początkowa cena diabelskiej butelki, dlatego drewniany pionek flaszki, po wyjęciu go z pudełka, można od razu postawić na tej karcie.

Na zdjęciu: Diabelska butelka na karcie początkowej ceny i komponenty gry.
Po lewej na pierwszym planie przykład lewy zagranej w grze 3-osobowej.
W tym przypadku wygrywa karta 18, określając jednocześnie nową cenę butelki.

Diabeł tkwi w szczegółach, czyli tak grać, żeby się nie dać nabić…
w butelkę.

Flaschenteufel rozgrywa się w kilku rozdaniach, aż do osiągnięcia przez któregoś z graczy ustalonej wcześniej sumy punktów, np. 300 lub 500.

Na początku rozdania każdy gracz wybiera ze swojej ręki 3 karty. Jedną kładzie pod kartę 19. Wyłożone tu karty tworzą tzw. diabelską lewę. Przeciwnikowi po lewej i przeciwnikowi po prawej gracz oddaje po jednej zakrytej karcie, otrzymuje od każdego z nich także po jednej.

Następnie gracze zagrywają po jednej karcie do lewy. Obowiązuje zasada obsługiwania koloru. Dopiero, gdy gracz nie ma karty w żądanym kolorze, może zagrać dowolną kartę. I teraz to co najważniejsze w grze:

Jak widać, zasady gry da się wyjaśnić w kilka minut, co niekoniecznie oznacza, że już będziemy umieli we Flaschenteufel z powodzeniem zagrać. Przy tych kilku prostych zasadach okazuje się Flaschenteufel grą bardzo złożoną. Bo Flaschenteufel to nie tylko zgrywanie kart według ich wartości – kolory kart tworzą drugie dno tej gry. Są one rozłożone w talii według specjalnie zaplanowanego systemu, który napędza całą grę i jest źródłem szeregu możliwych taktyk. Nie bez kozery już w samej instrukcji autor obok zasad gry podaje wskazówki taktyczne. Pojawiają się tam między innymi takie podpowiedzi:

Ogólnie rzecz biorąc, warto oddać przeciwnikom na początku rozdania najniższe karty, trzeba jednak pamiętać, że z każdą wymienioną kartą przeciwnik może posiąść informacje, które potrafią zaważyć na wyniku gry.

albo

Starajcie się pozbyć jak najszybciej kart w jednym z kolorów, żeby mieć potem więcej wolności przy zagrywaniu lew.

Karta pomocy pokazuje rozkład kolorów i wartości w talii.

Zagrywanie kartami w konkretnym kolorze służy graczom do wyciągania od przeciwników konkretnych kart. Może też zadecydować o tym, kto ostatecznie pozostanie pod koniec rozdania właścicielem butelki. Gracz bardziej obeznany z hierarchią kart oraz taki, który wie, jakie karty – nie tylko wartościami, ale i kolorami – już zeszły, a jakie są jeszcze na rękach graczy, ma tu zwykle więcej szans niż nowicjusz. W jakiś sposób szanse wyrównać mogą dołączone do gry 3 karty pomocy z przeglądem hierarchii kart. Ale nie ma się co oszukiwać, Flaschenteufel może wyglądać na pierwszy rzut oka na grę drobną i banalną, a okazuje się grą, której trzeba się nauczyć i która staje się tym lepsza, im lepsi i bardziej doświadczeni są gracze. Dla jednych może to być wadą, dla wielu będzie to jednak zaletą – na szczęście dla gry. A skoro Flaschenteufel tak bardzo promuje doświadczenie, połakomić się na tę grę warto w zasadzie jedynie wtedy. jeśli mamy przy naszym stole w miarę stałą grupkę 3 – 4 graczy. W 2 osoby też się co prawda da zagrać; autor dodał w tym celu aż dwa warianty rozgrywki: jeden ze sztucznym graczem, w drugim każdy gracz dysponuje jednocześnie kartami w odkrytej i zakrytej ręce. Tylko, że w porównaniu z elegancją zasad podstawowych, oba warianty zniechęcają jakąś sztucznością. Jak już są, to niech sobie będą, choć dla mnie to i tak zdecydowanie gra od 3 osób.

A może by tak upchnąć w butelkę polskiego Borutę?

W Niemczech Flaschenteufel jest znana raczej wśród bardziej wymagających graczy. Recenzent jednego z niemieckich portali napisał nawet artykuł zawierający szereg porad taktycznych, sprawdzonych przez niego i wypróbowanych, odsłaniających dużo więcej możliwości gry niż te kilka podstawowych tricków, którymi raczy nas w instrukcji autor. Nie jestem zwolennikiem tricków i podpowiedzi do gier, odbierają wiele z radości grania, dlatego sam przeczytałem ów artykulik zaledwie pobieżnie – a wspominam o nim tylko dlatego, że to kolejny argument potwierdzający nietuzinkowość tej gry. Tą nietuzinkowość chciałbym tu podkreślić, choć – przyznam – bez jakiejś neofickiej gorliwości. To, co się dzieje na rynku gier, trochę przyćmiewa blask gry Cornetta. Trzynaście lat po swoim powstaniu jest Flaschenteufel w porównaniu z coraz to nowymi grami karcianymi wciąż konceptem interesującym, ale ma też na rynku dużą i coraz większą konkurencję.

Dziś piszemy luty roku 2009 i można chyba powiedzieć z dużym prawdopodobieństwem, że wkrótce Flaschenteufel doczeka się nowego wydania, tym razem także poza granicami swojej ojczyzny. Z ostatnich informacji od Cornetta wynika, że dostał już konkretną ofertę od wydawnictwa Z-Man w kwestii wydania anglojęzycznego. Nad wydaniem Flaschenteufel zastanawiało się wydawnictwo Asmodee. Przymiarki do tego tytułu robiły nawet dwa polskie wydawnictwa (Nie wiem, czy mogę zdradzać szczegóły, dlatego ich nazw nie wymienię).

Czy ta gra miałaby w Polsce szansę przebicia się? Trudno wyrokować. Ja we Flaschenteufel wciąż gram chętnie, tym bardziej, że nadal nie umiem w nią grać tak wybitnie bezbłędnie, żeby mi zaczęły przeszkadzać jakieś ograniczenia wynikające z zastosowanej w niej mechanice. Polskie wydanie – być może nawet z jeszcze ładniejszymi grafikami – ucieszyłoby mnie, pewnie bardziej niż kolejna mierna karcianka Knizii na mojej półce. Problem w tym, że wyjście do polskich graczy z tak mało u nas znanymi grami tak małych wydawnictw jak na przykład Bambus Spieleverlag wciąż bardziej jest bliskoznaczne inwestycyjnemu samobójstwu niż gwarancji sukcesu. A tym, w co – w polskojęzycznym wydaniu – grają Polacy, rządzą przecież ostatecznie prawa rynku.

ocena ogólna: 7/10