Aqua Romana

Mieszkańcy starożytnego Cesarstwa rzymskiego potrzeby mieli różne, nic jednak nie byłoby możliwe bez dostarczenia do rozwijających się osad i miast życiodajnej wody. To, że potężne imperium rozwijało się nie tylko przy naturalnych zbiornikach wodnych, ale też w znacznych odległościach od nich, Rzymianie zawdzięczali geniuszowi swoich inżynierów i budowniczych. Ogromne, po dziś dzień budzące podziw i zdumienie podziemne oraz szczególnie widowiskowe naziemne monumenty architektury – rzymskie akwedukty – potrafiły doprowadzić wodę ze źródła albo rzeki na odległość kilkudziesięciu kilometrów, nierzadko transportując ją przez wysokie góry i przepastne doliny. Geniusz rzymskiego budownictwa triumfuje nawet nad po ponad dwóch tysiącleciach – niektóre fragmenty wodnej infrastruktury dawnego cesarstwa używane są do dzisiaj. W samym Wiecznym Mieście część systemu wodociągów tworzą kanały wybudowane jeszcze za cesarzy.

Aqua Romana, gra mało znanego u nas autora Martina Schlegela, wydana w 2005 roku przez Queen Games, a w roku następnym nominowana w Niemczech do nagrody Spiel des Jahres oraz w Norwegii do tytułu Rodzinna Gra Roku, przenosi graczy na plac budowy starożytnego imperium. A czyni to w sposób iście spektakularny …i zarazem w sposób – jak na grę o koncepcie głęboko osadzonym w geometryzującej abstrakcji – wyjątkowo klimatyczny. Jeżeli miałbym polecać komuś eurogry (nomen omen) czystej niemieckiej wody, Aqua Romana byłaby jednym z obowiązkowych tytułów w takim zestawie. Na pierwszy rzut oka typowa kafelkowa, strategiczno-taktyczna gra logiczna, ale dopieszczone szczegóły, nienaganne współdziałanie poszczególnych elementów, a do tego rozbudowany przez mnogość współzależności ceremoniał rozgrywki tworzą z tego tytułu grę niezwykłą. To zdecydowanie nie jest gra jakich wiele.

W pudełku znajdziemy dużą rozkładaną planszę, 4 kafelki z rezerwuarami wodnymi, od których gracze rozpoczynają budowę, mnóstwo kafelków z fragmentami akweduktów z różnymi fragmentami konstrukcji: prosty akwedukt, zakręt, skrzyżowanie z mostem i podwójny zakręt, do tego niewielkie kolorowe drewniane pionki budowniczych oraz masywne figury majstrów, na które przed pierwszą rozgrywką należy nakleić dołączone do gry naklejki. Funkcje wszystkich elementów gry, poszczególne zależności między nimi i sam przebieg rozgrywki w przejrzysty sposób przedstawia świetna i bogato ilustrowana instrukcja.

Muszę tutaj powiedzieć, że o ile wciąż jeszcze buntuje się coś we mnie, gdy widzę grę kosztującą ponad 100 złotych – (tak, wiem, to już tak jest z tymi cenami) – to koszt Aqua Romana w naszych sklepach zdaje mi się niemal uzasadniony. To naprawdę świetnie i bogato wyposażona gra. Biorąc pod uwagę, że oprócz materiału, wykonania itd., kupujemy jeszcze sam sam pomysł, czyli zbiór zasad, które pozwalają nam się tą grą bawić, to te trochę ponad 100 złotych przy Aqua Romana warto dać.

Jak przystało na eurogrę zasady Auqa Romana nie są nazbyt skomplikowane. Zależnie od ilości grających, każdy buduje w trakcie rozgrywki 3 albo 4 akwedukty. Akwedukt przedłuża się dokładając do niego nowy kafelek. Kafelki gracz bierze ze wspólnej puli. Jednak nie tak zupełnie dowolnie. Tu właśnie dochodzi kluczowa w grze zależność między budowniczym, stojącym zawsze na ostatnio dołożonym do akweduktu kafelku, a znajdującymi się na czterech brzegach planszy majstrami. Majstrzy pojawiają się na tych obrzeżach już na początku gry – wtedy to wszyscy gracze po kolei wystawiają na upatrzone przez siebie pola po jednym pionku majstra. Każdy majster specjalizuje się w dostarczaniu kafelka w jednym konkretnym rodzaju. Plansza – czyli obszar budowy oraz obrzeża – jest podzielona na kolumny i rzędy. Budowniczy może skorzystać z pomocy majstra i kazać sobie dostarczyć odpowiedni kafelek tylko wtedy, gdy ma majstra w zasięgu wzroku, to znaczy, gdy majster znajduje się w tej samej kolumnie lub rzędzie, co budowniczy. W trakcie gry zdarzy się nieraz tak, że jeden budowniczy gracza będzie miał do wyboru pomoc kilku majstrów, często jednak w zasięgu wzroku budowniczego nie ma żadnego majstra. Ponieważ jednak gracz dysponuje do 4 budowniczymi, zwykle ma możliwość uaktywnienia innego pionka. Dodatkowo gra zawiera mechanizm uniemożliwiający jej przyblokowanie, w sytuacji gdy jeden z graczy straci chwilowo dostęp do wszystkich majstrów na planszy. Tu wszystko działa.

Tym bardziej, że majstrowie, którzy udzielili pomocy budowniczemu przesuwają się na następne wolne pole na obrzeżu planszy. Przez to gracz musi zresztą często podejmować trudne decyzje: Użyć tego majstra czy innego? Czy zyskując kolejny fragment tego akweduktu nie stracę więcej podsuwając majstra przeciwnikowi? Czy nie używając tamtego majstra, nie stracę go z tej kolumny? Bo przecież zielony budowniczy jest na tej samej wysokości, co mój… Przez ten ciągły ruch majstrów, przejmowanie, podbieranie, a nawet blokowanie ich usług przez kolejnych graczy, gra jest niezwykle dynamiczna. W zasadzie przez całą partię od początku do końca jest w Aqua Romana wyraźna interakcja między poszczególnymi uczestnikami zabawy. A im bardziej zapełnia się plansza, tym bardziej zażarta staje się rozgrywka. Każdy dodatkowy kafelek może oznaczać punkt, a nawet –jeśli uda się go wbudować w akwedukt kilka razy – kilka punktów więcej.

Ciekawymi rozwiązaniami są wprowadzeni do gry ‘dodatkowi majstrzy’ oraz zasada dokładania kafelka przy przekraczaniu majstrem rogu planszy.

Na specjalnym polu planszy, poza obszarem budowy, wygospodarowano miejsce na 5 pionków dodatkowych majstrów: po jednym dla każdego z 4 rodzajów kafelków i jednego majstra-jokera. Nagradzani nimi są właściciele 5 pierwszych ukończonych akweduktów. Taki gracz, który zakończy swój akwedukt, może sobie wybrać jednego z dodatkowych majstrów, i na początku następnej swojej tury, ustawić go na dowolnym polu na obrzeżu planszy. W ten sposób majster może zapewnić graczowi dodatkową pomoc, może też jednak wkrótce się okazać, że gracz nieopatrznie dołożył do planszy majstra, który bardziej się przydał przeciwnikowi, niż jemu samemu. Z tym bonusem trzeba się obchodzić bardzo ostrożnie.

Podobnie niebezpieczny może się stać kafelek, który trzeba dołożyć na planszę, gdy przesunie się majstra przez róg planszy. Gracz musi wziąć z puli taki sam kafelek, jaki widać na naklejce majstra i dołożyć go na dowolne wolne pole planszy, tak aby nie przedłużał on żadnego z akweduktów. Można próbować przy tym blokować przeciwnika w jego budowie, albo starać się podłożyć kafelek w okolice swojego akweduktu, z nadzieją, że uda się go potem wbudować w sieć wodociągu. Niestety często się okaże, że się przeliczyliśmy w naszych zamiarach, a z kafelka skorzystał przeciwnik, samemu go używając, albo doprowadzając do sytuacji, że zablokuje on nasz akwedukt.

Bardzo interesujący w Aqua Romana jest sposób punktacji. Na brzegu planszy jest szereg podestów, na które stawiamy budowniczych ukończonych akweduktów. Liczba na podeście oznacza liczbę punktów zdobytą za długość wodociągu. Większość tych podestów mieści jednak tylko jednego budowniczego. Tak więc, jeśli jeden z graczy zdobędzie 12 punktów, ale podest z 12 będzie już zajęty przez inny pionek, budowniczy gracza ląduje na podeście z 11. Po zakończeniu gry, to znaczy, gdy nie da się już dołożyć na planszę żadnej płytki, podlicza się jeszcze otwarte akwedukty, dostawia resztę pionków na podesty i dodaje graczom bonusy (4, 3, 2 punkty) za pierwsze 3 miejsca na torze punktacji. Wygrywa oczywiście gracz z największą ilością punktów.

Aqua Romana to gra niezwykle płynna w działaniu. Proste, przejrzyste zasady doskonale kwalifikują ja jako grę rodzinną. Nienagannie funkcjonująca mechanika została przez autora świetnie wyskalowana, przez co Aqua Romana sprawia tyle samo przyjemności przy dwóch co i przy czterech graczach. Do tego gra rozłożona na stole, w całej swojej okazałości po prostu robi wrażenie: malownicza plansza, poręczne pionki majstrów, powstająca mozaika akweduktów. Pobudza wyobraźnię. To przykład abstrakcyjnej gry logicznej, w której abstrakcja absolutnie nie przeszkadza, a nawet doskonale wtapia się w tło tematyczne. Oprawa graficzna, dopracowane szczegóły wydania zdecydowanie podkreślają piękno koncepcji Schlegela. W swojej kategorii Aqua Romana to gra w moim odczuciu idealna.

interakcja: 9/10
wykonanie gry: 10/10
stosunek cena do jakości: 9/10

moja ocena dla „Aqua Romana” w serwisie BGG: 8

Podstawowe informacje o grze:

tytuł: Aqua Romana
Liczba graczy: 2 – 4 osoby
Wiek: od 8 lat
Czas gry: 45-60 min
Wydawca: Queen Games
Projektant: Martin Schlegel
Instrukcja: niemiecka (u polskich sprzedawców pytaj o polską instrukcję)

Zawartość pudełka:
* 1 plansza
* 84 kafelki akweduktów
* 16 drewnianych robotników, w czterech kolorach graczy
* 4 kafelki początkowe w czterech kolorach graczy
* 17 drewnianych majstrów
* 1 arkusz z naklejkami na majstrów
* 1 instrukcja

Auqa Romana na BGG

Przeczytaj także:
Wywiad z Martinem Schlegelem