Carcassonne – dodatki (część 1)

Przy okazji mojego ostatniego tekstu, w którym opisywałem megarozgrywkę w Carcassonne, obiecywałem w najbliższym czasie zająć się przedstawieniem poszczególnych dodatków. Zgodnie z obietnicą prezentuję dzisiaj pierwszą część opisu wszystkich 12 dodatków do tej wspaniałej gry rodzinnej. Poszczególne dodatki zostały uszeregowane chronologicznie, zgodnie z kolejnością w jakiej ukazywały się na rynku.

Carcassonne – der Fluss [BGG]Carcassonne – River, Carcassonne – Rzeka

Zawartość: 12 żetonów rzeki.

Rzeka w całej okazałości.

Po przyznaniu Carcassonne tytułu Spiel des Jahres 2001, wydawnictwo Hans im Glück postanowiło podzielić się swą radością z graczami i podczas targów w Essen na swoim stoisku rozdawało mini dodatek złożony z 12 żetonów, których wspólną cechą było to, że wszystkie zawierały rzekę.

Żetony układa się na początku rozgrywki tworząc z nich ciek wodny przebiegający przez krainę, na której przyjdzie nam potem wznosić różne budynki. Za jego sprawą unika się tworzenia jednej dużej łąki, która czasem pojawia się w momencie gry z samą podstawką.

Te 12 żetonów jest fajnym bajerem, który na pewno wnosi do rozgrywki pewną różnorodność oraz świeżość, jednak warto jego kwestię przemyśleć jeszcze przed zakupem gry. Otóż po targach dodatek ten był przez pewien czas niedostępny, a potem sposób jego nabycia został uzależniony od tego w jakim kraju mieszkają gracze (bądź z którego z krajów ściągają gry). Otóż w USA jest on częścią zestawu podstawowego, w Niemczech był on dokładany do gry komputerowej Carcassonne, w Holandii jest częścią kolejnego dodatku, a dla odmiany w Czechach jest dokładany do gry Carcassonne: Zamek (która jest całkowicie osobnym tytułem). Mam to szczęście, że mój zestaw to ten z rzeką i przyznam, że zawsze gram z tym dodatkiem i raczej nie będę chętny, aby go usuwać, ponieważ na pewno jest on godny polecenia.

(W 2005 pojawił się jeszcze inny dodatek zatytułowany Rzeka – od tamtej pory opisywany tu przez Michała dodatek z 2001 roku oznacza się zwykle jako Rzeka I, a ten nowy jako Rzeka II. Rzeka II ma kilka różnic wobec swego pierwowzoru, a to dlatego, że przeznaczona jest do wykorzystania także z innymi dodatkami do Carcassonne, które pojawiły się w międzyczasie.

Od 2008 roku dodatek Rzeka II jest częścią 6. tzw. dużego dodatku do Carcassonne w programie Hans im Glück – Carcassonne: Graf, König und Konsorten /Carcassonne: Hrabia, król i poddani/. Zarówno o Rzece II jak i o Carcassonne: Hrabia, król i poddani Michał pisze w kolejnej części tego artykułu.  – przyp. pomimo)

Carcassonne – Die Erweiterung [BGG]Carcassonne – Inns & Cathedrals, Carcassonne – Zajazdy i katedry

Zawartość: 18 żetonów terenu, zestaw pionków dla szóstego gracza, 6 dużych pionków (1 duży pionek = 2 małe), 6 żetonów 50/100.

 Po wielkim sukcesie gry nie było dziwne, że wydawnictwo zdecydowało się skorzystać z fali ogromnej popularności i wydało do niej dodatek, który można było kupić normalnie w sklepie (w przeciwieństwie do Rzeki, która dość szybko „wypłynęła”). W pudełku wielkości połowy opakowania podstawki (dodatki w pudełkach tej wielkości są określane mianem „dużych”) znajdziemy nowe żetony terenu, które przedstawiają obszary znane z podstawki, jednakże na żetonach znajdziemy także katedry (w miastach) oraz zajazdy (przy drogach). Budowle te zwiększają liczbę punktów, które otrzymujemy za zamknięte miasto (za to odpowiedzialna jest katedra) i za drogę (której wartość zwiększana jest przez zajazd). Jednakże, jeżeli do końca gry nie zostaną one zamknięte to z wszelkimi punktami przyjdzie się nam pożegnać.

Żetony punktacji, przykładowe żetony terenu, 
szara drużyna dla 6. gracza oraz jeden duży meeple.

W związku z tym, że dzięki zajazdom i katedrom zwiększyła się liczba punktów otrzymywanych przez graczy, do pudełka zostało dołączonych 6 żetonów 50/100, które pomagają w zapamiętaniu ile punktów otrzymał każdy z grających. Gadżet wbrew pozorom bardzo przydatny.

Ponadto w pudełku znajdziemy także garść pionków – część z nich to szare meeple, identyczne jak te w podstawce, które stanowią zestaw dla szóstego gracza. Na większą uwagę zasługują jednak ich więksi bracia. Podczas ustalania dominacji nad drogami czy miastami każdy z nich liczy się za 2 (w każdym kolorze jest do dyspozycji tylko jeden taki pionek).

W moim odczuciu dodatek ten spokojnie można uznać za bardzo udany. Zajazdy i katedry zwiększają walkę o zamykanie miast i dróg, ponieważ grający mają świadomość, że nie mogą za bardzo z tym zwlekać, ponieważ na końcu gry nie dostaną za nie żadnych punktów. Do tego duże pionki pozwalają na o wiele agresywniejsze „podpinanie się” do cudzych budowli i ich przejmowanie. Osobiście uważam, że te elementy są na tyle ciekawe, że dodatek jest obowiązkowym zakupem dla każdego fana gry.

Carcassonne – Händler und Baumeister [BGG]
Carcassonne – Traders & Builders, Carcassonne – Kupcy i budowniczowie

Zawartość: 24 żetony terenu, 20 znaczników towarów kupieckich, 6 świnek, 6 architektów, płócienny woreczek

Jak nie trudno się domyślić, każdy dodatek przede wszystkim wnosi do gry nowe żetony terenu, których nigdy za wiele. W przypadku drugiego dużego dodatku na nowych żetonach z elementami miast znajdziemy symbole sukna, beczki oraz zboża, które odpowiadają symbolom znajdującym się na znacznikach towarów kupieckich, które także wchodzą w skład dodatku. Gracz, który zamknie miasto (niezależnie od tego do kogo ono należy), w którym znajdują się owe symbole, otrzymuje z puli odpowiadające znaczniki, a osoba, która ma na koniec gry najwięcej znaczników danego rodzaju otrzymuje dodatkowe 10 punktów.

Przykładowe żetony z towarami, architekt oraz świnka 
i znaczniki towarów ułożone na woreczku dodawanym do dodatku.

Poza nowymi żetonami w pudełku znajdują się też po 2 nowe pionki dla każdego z graczy: świnka oraz architekt. „Chrumcia” zwiększa o 1 liczbę punktów, otrzymywanych przez gracza na koniec gry za każde zamknięte miasto graniczące z jego łąką. „Boba Budowniczego” można umieścić w naszym mieście, bądź na należącej do nas drodze. Jeżeli w późniejszym toku rozgrywki dołożymy żeton do miasta lub drogi z naszym architektem, to od razu uzyskujemy możliwość wykonania drugiego ruchu.

Ponadto w pudełku znajduje się woreczek służący do losowania żetonów, ponieważ żetony z podstawki oraz kolejnych dodatków mogą się minimalnie różnić odcieniem rewersów. Kiedy wrzucimy je do woreczka to nie musimy obawiać się, że ktoś będzie oszukiwał podczas dobierania.

Kupcy i budowniczowie to drugi duży dodatek do serii i do tego drugi godny polecenia. Występowanie towarów kupieckich zwiększa interakcję między grającymi, ponieważ zmusza ich do zamykania miast przeciwników, tylko po to, aby otrzymać znaczniki. Spośród nowych pionków przede wszystkim na uwagę zasługuje architekt umożliwiający wykonywanie podwójnych ruchów, które nie raz okazują się być wielką niespodzianką. Jeżeli chodzi o świnkę, to należy na nią niezwykle uważać, ponieważ gracz stosujący taktykę dużych farm może za jej pomocą otrzymać dość dużo punktów. Graczom, którzy nie przepadają za strategią „rolną”, świnka raczej się nie wyda przydatna. Ogólnie – dodatek niewątpliwie wart zakupu.

Carcassonne – König & Speer [BGG]
Carcassonne – King & Scout, Carcassonne – Król i Zwiadowca

Zawartość: 5 żetonów terenu, żeton króla, żeton rabusia, 5 żetonów do gry Carcassonne – Die Jäger und Sammler

Nowe żetony. Na górze rabuś oraz król.

Po wprowadzeniu na rynek dwóch dużych dodatków wydawnictwo Hans im Glueck postanowiło lekko zwolnić i wydało malutki dodatek składający się jedynie z 12 żetonów, z czego 5 z nich to dodatek do całkowicie innej gry (Carcassonne – Die Jäger und Sammler). Pośród nowych żetonów terenu znajdziemy takie, których nie było wcześniej ani w podstawce ani w żadnym z dodatków (droga zakręcająca do miasta, skrzyżowanie miast itp.). Żetony króla oraz rabusia to nagrody dla osób, które podczas gry zbudują największe miasto (król) lub najdłuższą drogę (rabuś). Po zakończeniu rozgrywki posiadacze tych żetonów otrzymują po 1 punkcie za każde zamknięte miasto (król) lub za każdą zamkniętą drogę (rabuś).

Moje zdanie o tym dodatku jest dobre, jednak oceniłbym go trochę niżej niż poprzednie dwa duże. Przede wszystkim po zakupie otrzymujemy 5 żetonów, które nie są nam tak naprawdę do niczego potrzebne (chyba, że mamy „zielone Carcassonne”), więc płacenie za coś co nam się nie przyda trochę mija się z celem. Żetony króla i rabusia wydają się być fajnym dodatkiem do gry, jednak czasem zdarza się tak, że osoba, która je dostanie dość wcześnie uniemożliwia późniejsze ich przejęcie przez innego gracza (zamykając złośliwie drogi bądź miasta). Podczas finalnego podliczania punktów gracz, który posiada obydwa takie żetony jest praktycznie pewnym zwycięzcą, co może czasami wprowadzać wrażenie niezbalansowania. Do tego nie można zapomnieć o tym, że liczenie na końcu wszystkich zamkniętych miast i dróg do najprzyjemniejszych czynności nie należy (podczas naszej megarozgrywki mieliśmy około 40 zamkniętych miast i ponad 40 zamkniętych dróg).

Jeżeli chodzi o nowe żetony to okazują się one niezwykle przydatne i wreszcie możemy zamknąć budowle, których wcześniej się nam nie udało. Wśród tych 5 nowych żetonów znajduje się jeden, który bardzo długo był moim ulubionym. Mam tutaj na myśli skrzyżowanie miast, które pozwalało w ładny sposób odepchnąć przeciwnika, który szykował się do podpięcia do naszego miasta. Dodatek dość dobry, ale czy warty zakupu? Raczej nie. A dlaczego? O tym później.

(Od 2008 roku dodatek Król i Zwiadowca jest częścią 6. tzw. dużego dodatku do Carcassonne w programie Hans im Glück – Carcassonne: Graf, König und Konsorten /Carcassonne: Hrabia, król i poddani/. W tej wersji nie zawiera jednak 5 żetonów do gry Carcassonne – Die Jäger und Sammler – przyp. pomimo)

Carcassonne – Die Katharer [BGG]
Carcassonne – Kathars

Zawartość: 4 żetony terenu

Almanach Carcassonne oraz żetony.

Następny w kolejności był mikrododatek, który był dokładany do magazynu Spielbox – niemieckiego czasopisma o grach planszowych, a później był on dodatkiem do Almanachu Carcassonne (specjalnego wydania magazynu, w całości poświęconego Carcassonne). Są to 4 żetony terenu przedstawiające oblężone miasto (ze zburzonymi murami oraz symbolem mnicha). Dołożenie ich do miasta sprawia, że wartość miasta spada do 1 punktu za każdy herb i żeton (w końcu kto chciałby z własnej woli być obleganym). Gracze, którym się nie podoba taka sytuacja mogą uciec z oblężonego miasta korzystając z klasztoru, jeżeli ten zostanie umieszczony w pobliżu oblegających. Na fakcie oblężenia korzystają jednak rolnicy, którzy otrzymują punkty zarówno za oblężonych jak i obleganych (czyli gracz dwukrotnie otrzymuje punkty za jedno miasto).

Dodatek ten należy traktować jako pewną ciekawostkę. Żetony najazdów są najbardziej przydatne dla złośliwców oraz zapalonych rolników. Pierwsi będą czerpać ogromną radość z psucia innym miast, a drudzy skorzystają z tego, że oblegający także muszą się najeść. Do zakupu specjalnie nie namawiam, zdając sobie sprawę, że nabycie tych 4 dodatkowych żetonów specjalnie łatwe nie jest (choć wybitnie trudne także nie), a jego cena jest wyższa od mini-dodatków składających się z 12 żetonów.

Der Graf von Carcassonne [BGG]
Carcassonne – The Count of Carcassonne

Zawartość: 12 żetonów grodu Carcassonne (wiem, że to nie był gród, ale nie chcę wprowadzać zamieszania stosując podobne terminy), pionek hrabiego.

W rok po wydaniu poprzedniego minidodatku na rynku pojawił się kolejny minidodatek do Carcassonne – Hrabia. 12 nowych żetonów wchodzących w jego skład układa się przed rozpoczęciem rozgrywki w gród, zgodnie z ustalonym schematem, a na tak powstałym tworze umieszcza się (w odpowiedniej jego części) pionek hrabiego. W obrębie murów grodu znajdują się 4 części: katedra, zamek, kuźnia oraz targ. W momencie kiedy gracz zamyka jakąś część terenu sprawiając, że korzystają na tym tylko przeciwnicy (gracz sam nie otrzymuje punktów), w ramach nagrody może umieścić w jednej części grodu swój pionek. W momencie kiedy punktowana będzie droga, miasto, klasztor lub łąka, gracze mający w swoje pionki w określonej części miasta mogą je przenieść do punktowanego regionu zmieniając tam dominację (np. podczas punktowania miasta przenosimy pionki z zamku). Pionków nie wolno jednak przenosić z części, w której rezyduje hrabia.

Hrabia na zamku.

Osobiście bardzo nie lubię tego dodatku. Moim zdaniem wprowadza on do gry zbyt wiele zamieszania i niepotrzebnie utrudnia zasady gry. Kilka razy starałem się zmusić do rozgrywki z nim i starałem się z niego skorzystać, jednak ani razu nie wydało mi się to specjalnie opłacalne. Pionków jest na tyle mało, że lepiej je już ustawić tam, gdzie dostanie się za nie mniej punktów, ale będą one pewne niż wrzucać je do grodu, w którym mogą zostać do końca gry. Do tego niezwykle irytuje mnie sposób jego wykonania – skoro żetony zawsze układa się w określony wzór to dlaczego nie można było ich wydrukować na jednym arkuszu zamiast je ciąć? Dzięki temu gród by nie ulegał zburzeniu, a taka plansza i tak zmieściłaby się do pudełka od podstawki. Zdecydowanie odradzam.

(Od 2008 roku dodatek Der Graf von Carcassonne jest częścią 6. tzw. dużego dodatku do Carcassonne w programie Hans im Glück – Carcassonne: Graf, König und Konsorten /Carcassonne: Hrabia, król i poddani/. – przyp. pomimo) 

Wydaje się Wam, że to co opisałem to dużo? Cóż, niestety muszę Wam powiedzieć iż jesteście w błędzie. To zaledwie część dodatków obecnie dostępnych do Carcassonne. Dzisiaj na tym pozwolę sobie skończyć, ponieważ to co już opisałem zajęło trochę dużo miejsca. Następne pół tuzina zostanie przedstawione w kolejnym artykule.