Junta: Viva el Presidente (recenzja)

Jest w tym wszystkim wyraźne odwołanie do tytułu, który w Niemczech ma już status klasyka. „Junta” z 1978 roku była podobnie poważnie-niepoważną grą o przewrocie w fikcyjnej Bananowej Republice, tyle że sporo cięższą, dużo bardziej czasochłonną. Z „Juntą: Viva el Presidente” dostajemy coś na kształt planszówkowego sequela – przynajmniej w pojęciu tych, którzy w pierwowzór grali, a jednocześnie grę, która swobodnie obywa się bez żadnych odniesień i konotacji z tamtą produkcją. Nie trzeba znać starej „Junty”, żeby móc z satysfakcją w „Juntę: Viva el Presidente” zagrać. To zresztą tak naprawdę dwie zupełnie różne gry – nawet jeśli wydawca i autorzy czerpią przy tej drugiej z klimatu pierwowzoru.

W „Junta: Viva el Presidente” zagrać może od 3 do 5 graczy, przy czym zawsze (choć najczęściej tylko tymczasowo) jeden z nich będzie prezydentem, a jako insygnium swojej władzy otrzyma prawdziwe okulary przeciwsłoneczne (sic!).

Prezydent to ważna, ale i nieco niewdzięczna funkcja w tej grze, w której celem jest zdobycie jak najszybciej określonej liczby punktów zwycięstwa. Tego celu nie da się zrealizować, nie dysponując odpowiednią liczbą odpowiednich kart. I tu prezydent ma lepiej: O ile zwykli członkowie junty mogą co rundę dobrać na rękę tylko jedną kartę, prezydent dobiera ich wyraźnie więcej. Ma więc potencjalnie znacznie szersze pole manewru niż pozostali gracze. Przynajmniej tak długo, jak długo potrafi utrzymać swoją pozycję – co w praktyce oznacza niestety konieczność stałego przekonywania współgraczy, żeby nie tylko nie próbowali go obalić i zastąpić, ale wręcz gotowi byli stanąć w jego obronie.

Przekonywanie – jak na standardy Bananowej Republiki przystało – ma charakter przekupstwa. Propozycje prezydenta to karty, które wykłada on zakryte na specjalnym polu plansz posiadłości poszczególnych graczy. Ponieważ potencjalnym puczystą może być każdy, każdy otrzyma od presidente co najmniej jedną kartę, a w sprzyjających okolicznościach nawet kilka. Na razie jednak tylko jako zapowiedź nagrody za wierność reżimowi.

Propozycje prezydenta gracz ogląda w tajemnicy i odkłada z powrotem na swojej planszy, po czym decyduje (ustawiając odpowiednio liczbę oczek na kostkach umieszczonych za zasłonką w kształcie ciężarówki) jakie rozkazy wyda oddziałom swojej milicji. Rodzaje rozkazów dla milicji są trzy: Możemy wysłać milicję do ochrony prezydenta. Ustawiamy wtedy na kostkach „6”. Ustawiając liczbę widoczną na własnej planszy, rozkażemy milicji bronić naszej posesji. Możemy też zaplanować atak na posiadłości innych graczy – także prezydenta. Wystarczy ustawić na kościach liczbę z planszy odpowiedniego gracza. Na początku partii nie będziemy mieli wprawdzie okazji do wielkiej fantazji podczas tego etapu rundy – zaczynamy bowiem tylko z jedną kością. Gdy już jednak zwerbujemy kolejne oddziały (maksymalnie 4 kości) możemy dla każdego z nich zaplanować inną akcję.

Po wydaniu rozkazów, gracze pokazują swoje kości i rozstrzyga się ewentualny atak na prezydenta, a potem walki między innymi członkami junty. Schemat potyczek jest bardzo prosty, ale różni się nieco przy ataku na prezydenta i atakach na pozostałych graczy. Ogólny zarys bitwy wygląda tak: obrońca może zagrać z ręki karty, potem karty może lub (jeśli jest ich kilku) mogą zagrać atakujący. Następnie obie strony wykonują rzut kośćmi, które przeznaczyli do tej akcji. Porównuje się wyniki rzutów, do wyniku dolicza modyfikatory z zagranych kart. Siłę obrońcy powiększa ilość budynków (nadrukowanego budynku startowego i zakupionych potem żetonów budynków), jakie ma on na planszy. Jeśli siła ataku jest wyższa niż siła obrony – każdy atakujący zabiera obrońcy jedną, losowo wybraną kartę z jego ręki. Czasem – dzięki funkcjom kart – stracić można także budynek z planszy lub kostkę milicji.

Prezydent może stracić dużo więcej. Ponieważ nie wolno mu atakować innych graczy, pozostaje mu obrona swojej pozycji i majątku. Minusem w jego sytuacji jest fakt, że każda kostka milicji, która posiada, ma w czasie walki wartość zaledwie jeden – nie czyni to z niego jakiegoś bardzo trudnego przeciwnika. Jego atutem mogą być za to gracze, którzy staną w jego obronie. Zaproponowane wcześniej przez niego karty mogą ich do tego przekonać. Czasem zdarzy się wręcz, że nikt nie zdecyduje się atakować prezydenta – wtedy wszyscy gracze od razu mogą wziąć na rękę przyobiecane im karty i ewentualnie wykorzystać je w walkach pomiędzy sobą. W sytuacji, gry ktoś poważy się zaatakować prezydenta, ale zamach się nie powiedzie, karty-obietnice dostają tylko ci gracze, którzy nie brali w nim udziału, w tym naturalnie obrońcy głowy państwa. Jeśli jednak prezydent zostanie pokonany – kart obiecanych przez prezydenta nie dostaje nikt. Gracze muszą je odłożyć na stos kart odrzuconych. Naturalne przecież, że nowy przywódca Republiki odetnie się od polityki i zwolenników poprzedniego.

Gdy wszystkie walki zostaną rozstrzygnięte, gracze mogą wreszcie wydać pieniądze szczęśliwie przetrzymane z poprzednich rund oraz – przy odrobinie szczęścia – świeżo zdobyte. Kupić można kartę z zakrytego stosu, kolejne kostki milicji lub żetony budynków. W tym też momencie którejś rundy gra może się kończyć. Wystarczy, żeby któryś z graczy zebrał 5 punktów zwycięstwa. Każdy budynek na planszy oznacza przy tym 1 punkt. Poza tym 2 punkty zwycięstwa ukrywają się na rękach graczy, jako karty Luksusowy jacht lub Luksusowa bryka – w dużej mierze walki pomiędzy graczami są właśnie próbami przejęcia tych właśnie kart.

Dla tych, którym „Junta: Viva El Presidente” na powyższych zasadach wyda się niewystarczająco krwawą i podłą, autorzy przygotowali zasady zaawansowane. Tu gra się do 6 punktów zwycięstwa, przy czym już same okulary prezydenta można zaliczyć sobie jako jeden z nich. Reguły walki wzbogacono zasadą, która mówi, że za każdy wynik „1” na własnej kości, gracz może po bitwie usunąć jeden biorący w niej oddział milicji przeciwnika. Dużo większe pole manewru i sporo silniejszą pozycję ma tu też prezydent. Już nie tylko przekonuje graczy kartami, ale może ich wikłać we wzajemne konflikty, przekazując im na czas danej tury własne oddziały milicji, którym rozkazy wydaje jednak sam. Prezydent nie jest już tu, jak w grze na zasadach podstawowych, li i jedynie biernym obserwatorem, usiłującym zachować to, co zdobył. Ma dużo więcej wolności w swoich decyzjach i – wciąż nie mogąc atakować nikogo bezpośrednio – może sterować rozgrywką, kierując się znanym mottem: „Dziel i rządź”. Oczywiście wciąż od pozostałych graczy zależy, na jak wiele mu pozwolą.

Rozgrywka w „Juntę: Viva el Presidente” jest szybka – na zasadach podstawowych koniec gry niekiedy wręcz bardzo nas zaskoczy. Zasady zaawansowane pozwalają nieco bardziej kontrolować moment zakończenia gry, ostatecznie wtedy owe 2 punkty zwycięstwa ukryte na kartach nie stanowią już takiego dużego ułamka całości.

Z powodu dużej dynamiki gry oraz w skutek wykorzystania rozwiązań kombinujących karty i kości można mieć początkowo poczucie sporego chaosu przy stole. Szybko jednak ten chaos staje się bardzo swojski i traktowany jest jako element atmosfery zabawy. Tylko wrażenie losowości nie okaże się wcale wrażeniem.

Najlepiej gra funkcjonuje w obsadzie (przynajmniej zbliżonej do) pełnej liczby graczy, a to dlatego, że czerpie swój urok z bezpośrednich interakcji pomiędzy nimi. Dzięki temu potrafi budzić spore emocje, ale prawdą jest też, że wymaga grona raczej młodszego (duchem) i żywiołowego, takiego, które lubi się bawić i nie traktuje grania w planszówki nazbyt serio. Na pewno trzeba przy „Juncie: Viva el Presidente” umieć przegrywać z dużo większą elegancją niż przy wielu innych planszówkach. Jest to tu przynajmniej o tyle łatwiejsze, ze cała zabawa utrzymuje się w zgrabnie zakreślonej satyrycznej konwencji.

Ta konwencja odzwierciedla się już w grafikach wzorowanych na „Juncie” z roku 1978 – wystarczy zerknąć na facjaty postaci, w które wcielają się gracze. Szczęśliwie – żonglowanie humorem nie bierze tu góry i gra pozostaje zilustrowana bardzo czytelnie oraz funkcjonalnie. Także pod względem wykonania nie ma się do czego przyczepić. Nieco zwątpiłem wprawdzie, stając przed koniecznością złożenia ciężarówek – zasłonek graczy, ale okazało się, że poszło mi z tym ( jak na manualnego niezdarę) zadziwiająco sprawnie.

Instrukcja dobrze tłumaczy zasady gry, nie zapominając o ilustrowanych przykładach, które pojawiają się w niej w satysfakcjonującej ilości.

W momencie, gdy piszę tę recenzję, „Junta: Viva el Presidente” dostępna jest tylko w niemieckiej edycji, co niestety może być trudnością dla niektórych zainteresowanych nią graczy, tym bardziej, że karty tej gry posługują się tekstami. Nie jest ich dużo i my sobie poradziliśmy przygotowując szybko arkusz z tłumaczeniem. Gorzej, że – mimo pojawienia się gry w jednym z polskich sklepów – nie ma wciąż tłumaczenia zasad do niej. Można sobie ewentualnie pomóc angielską instrukcją, dostępną na BGG, a przygotowaną przez Z-Man Games, które w tym roku wyda swoją edycję tej gry.