Sprytna Karuzela (recenzja)

Napisał Marcin Szrama · Opublikowano 4 grudnia 2022 · Zaktualizowano 12 listopada 2023

Sprytna Karuzela to kolejny tytuł z cyklu Uczmy się, opartego na doświadczeniach fińskiego systemu edukacji. Pokazywałem już ten cykl na przykładzie opisywanych już przeze mnie gier Wszystkie dzieci świata, Mój pierwszy quiz, czy kilku pozycji wyraźnie bardziej odnoszących się do sfery wiedzy czy kompetencji.

Sprytna Karuzela zawraca serię ponownie w kierunku, w którym gra ma raczej bawić niż uczyć. I robi to całkiem odważnie, bo można powiedzieć, że skręca jeszcze bardziej niż tylko ku planszówce. Swoją formą i pomysłem na siebie ociera się już o konwencję typowej zabawki. Na szczęście grom – a grom dla dzieci już szczególnie – takie przekraczanie granic gatunkowych jak najbardziej uchodzi.

Sprytna Karuzela – tak lub siak

W Sprytną Karuzelę zagra od dwojga do sześciorga dzieci w wieku 5 – 8 lat. Przed rozgrywką przyda się pomoc dorosłego, ponieważ centralnym elementem zabawy jest dwustronna, kilkupoziomowa, obrotowa plansza, którą trzeba zmontować wedle wskazówek instrukcji. Ta konstrukcja niestety nie trzyma się „na fest”, więc trzeba uczulić dzieci, żeby nie próbowały podnosić karuzeli…

W każdym razie: Plansza-karuzela po prawidłowym złożeniu powinna pozwalać po jednej ze swoich stron zestawić postaci dzieci w różnych przebraniach, a po drugiej desery lodowe. Szczyt karuzeli tworzy plastikowa miseczka, w którą wkładamy małe żetoniki słodyczy. Pełnią one w grze rolę punktów zwycięstwa.

Przed rozgrywką wybieramy maluchom stronę karuzeli do zabawy, ustawiając im w ten sposób poziom trudności, głównie percepcyjnej. Zadanie dzieci będzie tu bowiem polegało na takim kręceniu poziomami karuzeli, żeby powstawały im obrazki odpowiadające wylosowanym na początku rozgrywki lub leżącym obok na stole kartonowym dyskom. Postaci są przy tym bardziej czytelne i wymagają mniejszego skupienia i uważności. Dzieciom, które są już wyraźnie cierpliwsze i spostrzegawcze, można zaproponować karuzelę na stronie z lodami.

Sprytna Karuzela – bądź sprytny

W swojej turze dziecko przytrzymuje jedną ręką żółty pojemnik na górze karuzeli, a drugą kręci wybranym przez siebie poziomem w dowolną stronę. Poziom musi obrócić się co najmniej o dwa nacięcia, ale można też kręcić dużo bardziej energicznie. Potem dziecko wyrównuje poruszony poziom do najbliższego nacięcia. Czasem bywa i tak, że element karuzeli zatrzyma się dokładnie pośrodku – wtedy gracz ma wybór, w którą stronę zechce go “poprawić”.

Na koniec dzieci sprawdzają, czy na karuzeli powstały obrazki identyczne z obrazkami na dyskach. Gracz, którego trwa właśnie tura, bierze sobie z miseczki słodycz za takie osiągnięcie (albo dwa, jeśli jest to obrazek z dysku, który wylosował przed rozgrywką). Jeśli natomiast jest to obrazek z dysku innego dziecka, wtedy słodycz bierze i aktywny gracz i właściciel dysku. To znaczy, że trzeba być nieco ostrożnym przy odtwarzaniu obrazków na karuzeli, jeśli się nie chce podarowywać punktów przeciwnikom.

Interakcja, losowość, zaangażowanie

Na szczęście nawet ta wbudowana w Sprytną karuzelę niewielka negatywna interakcja, nie dochodzi tu do głosu jakoś mocniej jako działanie celowe dzieci. A to dlatego, że sama gra ma w sobie spory element zręcznościowy. Ostatecznie, i to nawet nie przy najmniejszych dzieciach, to co powstanie na karuzeli po zakręceniu nią, to wynik w dużej mierze bardziej przypadku, niż zamiaru i planu. Choć oczywiście do planowania i kombinowania, w którą stronę, który poziom i z jaką siłą popchnąć, dzieci jak najbardziej będą angażowane. Przecież wciąż zawsze może się udać dokładnie tak, jak sobie to zaplanowały.

Gra kończy się, gdy zostanie wzięty ostatni żeton słodyczy z miseczki. Wygrywa, kto ma tych żetonów-punktów najwięcej. Przy remisach dzieci dzielą się zwycięstwem.

Sprytna Karuzela +

Dla urozmaicenia podstawowych zasad zabawy instrukcja podpowiada lekkie modyfikacje. Można się umówić na nieujawnianie dysku z obrazkiem aż do pojawienia się go na karuzeli (choć to ma sens dopiero przy większej liczbie grających). Można też skrócić rozgrywkę losując każdemu po dwa dyski z ilustracjami (co z kolei w powiązaniu z zakryciem ich przed innymi, pozwala nie tylko skrócić grę, ale i czyni ją bardziej sensowną przy mniejszej liczbie grających).

To jest, no cóż, naprawdę gra dla dzieci

Trudno chyba kogokolwiek przekonywać, że Sprytna Karuzela uderza w ambitne tony. Szczególnie edukacyjnie. To gra-zabawka, która koncentruje zabawę w konkretnym punkcie, a skupia się po prostu wyraźniej na jednym czy dwóch aspektach rozwojowych i tyle. Percepcja wzrokowa i logiczne myślenie są tu w centrum i to też może w zupełności wystarczy.

Grałem z dzieciakami u nas w szkole. Przyjemnie było patrzeć, że je taki kręciołek i potrzeba bycia skupionym i spostrzegawczym, a nawet pilnowanie się nawzajem i podpowiadanie, co komu wyszło, fascynuje. Nawet jeśli mnie jako dorosłego gra nie zafascynowała wcale. Inaczej niż przy Moim pierwszym Quizie czy Wszystkich dzieciach świata, nie widziałem tu specjalnie miejsca dla siebie. I pewnie poza tymi pierwszymi rozgrywkami zapoznającymi dzieci z zasadami, tę grę raczej zostawicie w dziedzinie zabaw w ich własnym gronie.

Przegryw – wygryw, zamiast podsumowania

Czy wszystkie dzieci będą podobnie zadowolone z zabawy w tę grę? Ze względu na mocną losowość przy kręceniu karuzeli – niekoniecznie. Bywało i tak, że ktoś kończył zupełnie bez żetonów słodyczy, co zresztą instrukcja uczciwie przewiduje. Kolejnym razem może można przypatrzeć się karuzeli i spróbować kręcić lepiej… Na szczęście u nas dzieci bawią się wspólnie w różne zabawy i gry, więc i w przegrywaniu także umieją sobie raczej radzić całkiem dobrze.

Nie wiem, czy to jest jakoś szczególnie w stylu fińskim, ale ogólnie nastawienie dziecka, że chce przede wszystkim bawić się z innymi, a nie jedynie wygrywać z nimi, potrafi przecież działać na korzyść nie tylko tej publikacji. (Choć czy powinno być potrzebne, żeby tłumaczyć grę jako taką, to tego nie jestem pewien.) Nastawienia Waszego dziecka względem grania i przegrywania bo-się-akurat-nie-udało-lepiej oczywiście nie mogę znać. Ale Wy – jak mniemam – znacie, prawda?

Dziękuję wydawnictwu Tactic Games Oddział w Polsce
za udostępnienie egzemplarza gry do recenzji